AMNIOCENTEZA – je metoda aspiracije plodove vode transabdominalnom punkcijom amnionske duplje u drugom trimestru trudnoće. To je najstariji dijagnostički postupak u antenatalnoj dijagnostici koji je uveden u kliničku praksu 1966 god.
Cilj rane amniocenteze je da omogući pravovremenu dijagnostiku naslednih ili stečenih poremećaja fetusa.
Pre 15. g.n. SE NE VRŠI amniocenteza jer se u amnionskoj tečnosti ne nalazi dovoljan broj fetalnih ćelija za biohemijska i citogenetska ispitivanja. Optimalno vreme za amniocentezu je 17. nedelja gestacije kada broj fetalnih ćelija iznosti 3-5 u 1 ml ( prosečno 60-200 u pojedinom uzetom uzorku ). Rizik od povreda u toku intervencije po plod je manji jer je pristup materici olakšan s obzirom na to da se većim delom nalazi smeštena izvan prostora male karlice, a postoji i veća količina plodove vode ( 180-260 ml ).
Indikacije za amniocentezu su:
1.omogućavanje dijagnostike hromozomski uzrokovanih malformacija ploda što je 65-80% svih indikacija za amniocentezu ( dob majke iznad 34 godine starosti, prethodni porođaj malformisanog ploda, prethodno dete sa hromozomskim greškama, habitualni pobačaji )
2.izolovane genske abnormalnosti, prethodno dete sa hereditarnim metaboličkim greškama ili sonografski dijagnostikovanim defektima
3.defekti uslovljeni spoljnim faktorima ( prenatalna ekspozicija rentgenskom zračenju i teratogenim lekovima ili infektivnim agensima )
Osnovni uslovi koji moraju biti ispunjeni za bezbedno izvodjenje intervencije obuhvataju pravilnu lokalizaciju mesta uboda ( predeo fundusa materice ), izbegavanje ulaska u posteljično tkivo i mesto insercije pupčanika.
Striktni uslovi asepse važni su zbog prevencije komplikacije infekcije amniona. Aspirira se 20 ml plodove vode, a transport uzorka do genetske laboratorije mora biti u apsolutno sterilinim uslovima. Rizik od neželjenih posledica po plod ili majku u toku i posle amniocenteze iznosi 0,5% ili, manje od 3/1000 intervencija.
Rizik od nastanka pobačaja iznosti 0,3-0,7%, a kod blizanačke trudnoće 2,5%. Komplikacije koje se sreću kod majke zastupljene su u odnosu 1:1000 i obuhvataju krvarenje, amnionitis ili povrede trbušnih organa i Rh senzibilizaciju. U 2-3% slučajeva sreće se sekrecija sa mesta uboda, oticanje plodove vode u dužem vremenskom periodu sa nastankom oligohidramniona. Kao direktna posledica amniocenteze gubitak fetusa zasrtupljen je u 3,5% slučajeva. Najveći rizik za razvoj spontanog pobačaja, preverememnog porođaja i oštećenja zbog oticanja plodove vode.